Blog college Week 3+4: verhoudingen Palladio en villa Emo

Week 3+4 aantekeningen: verhoudingen Palladio en villa Emo

Proportiesystemen

Aristoteles: Een classicistische schepping is een geheel met een begin, midden en einde, of een ordelijke schikking der delen. Dat is Taxis.

Zuilen: Dorisch - Ionisch - Korintisch - Toscaans

Deze zuilen zijn zeer belangrijk in de classicistische architectuur. Ze geven namelijk de maat aan van het gebouw.
Zoals op de afbeelding hiernaast te zien is zijn de zuilen ook volgens de proportieleer ontworpen.

Palladio verjongt ook zijn kolommen naar mate het gebouw hoger wordt. Dit betekend dat de kolommen dunner worden omdat ze minder massa hoeven te dragen (tektoniek)

Ruimte tussen zuilen: 1,5 tot 3 meter

Ionische zuilen zijn ranker/dunner dan de Dorische.

De Dorische zuil is gebuikt.

De proporties zijn dusdanig belangrijk dat er vaak “rest-ruimtes” ontstaan, hierin kunnen dan trappen.

Proporties

Hieronder een afbeelding van de ideale verhoudingen van Palladio. Deze verhoudingen zijn terug te vinden in de oppervlaktes van de kamers, de gevelindelingen, de openingen in de ruimtes en de inrichting van het landschap rondom de villa.

Gebouw: functioneel, schoon, en in harmonie

Het idee: alles is een dus niet alleen schoonheid, alles moet meedoen. (harmonie).

Gebouwen zijn volgens de modernisten misschien niet functioneel maar dit is te bagatelliserend. De villa’s van Palladio waren voor de tijd juist sober. De gevels werden slechts afgestuct, de villa’s kenden een economisch materiaal gebruik. Het aantal ornamenten werd beperkt. Daarentegen zijn de binnenmuren vol met fresco’s.

 

Palladio probeert zijn ontwerpen de zichtlijnen dusdanig te ensceneren dat het zicht oneindig is. Dit versterkt hij met bomen galerijen die tot de boven de hemel rijken. Na de Renaissance volgt de  Barok. De Barok is een nieuwe periode waarin stijlen en opvattingen veranderen. Deze periode bevindt zich in de 17^e en in eerste helft van de 18^e eeuw.  Men ontwerpt “mooie” gebouwen waar men op kan uitkijken in tegenstelling tot de oneindige zichtlijnen. Rondom deze villa’s creëert Palladio een arcadisch landschap: 1) Boers 2) Herderlijk 3) Idyllisch 4) Landelijk 5) Naïef 6) Pastoraal 7) Semitische taal.

De werken van Palladio zijn: mooi, gracieus en duurzaam.

Duurzaamheid: uitvinden van schoonheid, universeel, dit gebouw is goed, en zal dus ook altijd goed zijn.

                                                                                                                                              

De villa’s van Palladio hebben een primaire plek in het huis: vanuit hier de natuur bekijken, je staat als mens centraal in je huis centraal in de natuur. De villa de stad en de stad is de villa

Trappenhuizen zijn ondergeschikt.

Andere kenmerken zijn: Makkelijk te herkennen hoofdmassa, tempelfront met daarboven het familiewapen, Symmetrieas, Loggia’s en de grote hal centraal(het grote rode vierkant 1:1), woon en slaapkamers aan weerszijden en hiertussen de trappen en kleinere logeerkamers. Toegepast op villa Emo.

Water management

De Venetiaanse villa’s staan op de weg naar China, langs de zijderoute van Marco Polo. Dit zorgde voor voldoende handel.

In de vijftiende eeuw kende men nog geen waterleidingen maar er was voor die tijd wel een geavanceerd irrigatiesysteem. Dit systeem hield in dat elke villa in de regio twee uur lang per dag water kreeg om het landgoed te besproeien.

Verdeelpunt irritatie.

Palladio heeft bij het ontwerpen van de villa destijds al rekening gehouden met de irrigatie. Deze irritatie was belangrijk omdat er op de landerijen van de boerderijen vaak gewassen werden verbouwd. Achter Villa Emo bevind zich in het midden van het erf een stromend watertje wat tevens een esthetische functie heeft.

 

Betekenis en oorsprong van getallen en verhoudingen van de Renaissance

Hieronder een overzicht van de betekenis van 1, 2, 3, en 4 punten.

 

1+2+3+4 = 10

10 is daarmee een goddelijk getal, tien is alles.

Alles heeft een getal.

1= rede, 2= mening vrouwelijk, 3= harmonie, 4= rechtvaardigheid, 5 = huwelijk, 6 = schepping

Triangulaire getallen:

Getallen die met puntjes een driehoek vormen.

1 ,3, 6, 10

Vierkantsgetallen

Vierkantsgetallen (je telt hier het aantal puntjes wat erbij komt dus bij 4 punten die een vierkant vormen pak je het getal 3, je begint wel met 1).

1,3,5,7

Daarmee wordt oneven aan regelmaat gekoppeld (vierkant).

1 staat tot 1 (1,3 rode puntjes toevoegen)         : oneven, Regelmatig, man, orde, hemel, geest

1 staat tot 2 (2,4 rode puntjes toevoegen)         : even, onregelmatig, vrouw, chaos, aarde, lichaam

3 staat tot 3 (5 rode puntjes toevoegen)             : oneven, Regelmatig, man, orde, hemel, geest

4 staat tot 3 (6 rode puntjes toevoegen)             : even, onregelmatig, vrouw, chaos, aarde, lichaam

4 staat tot 4 (7 rode puntjes toevoegen)             : oneven, Regelmatig, man, orde, hemel, geest

 

Hierboven drie afbeeldingen van de reeks van Fibbonaci. De reeks van Fibbonaci is een afgeleide van de gulden snede. De verhoudingen zijn terug te vinden zijn in de natuur terug te vinden in een slakkenhuis en een in zonnebloem.

Proportiesystemen en ideale proporties Palladio

Villa Emo van Andrea Palladio.

Landschap en situatie.

Palladio heeft zijn villa's op zowel vlak landschap als op een heuvel of berg gesitueerd. Villa Emo is op een vlak landschap gesitueerd. Dit is dus een compleet ontwerp op één as. Palladio heeft veel elementen gebruikt die huizen, tuinen en landschappen in relatie te brengen, zo ook in villa Emo.

Er wordt gesuggereerd dat de voortuin van origine een open ruimte betrof, maar dit is onbekend. Een open voortuin zorgde ervoor dat de villa van veraf al gezien kon worden en bood een enorm uitzicht over de velden voor de villa. De velden bestaan uit vierkanten van 625 x 625 meter en zijn voornamelijk gemaakt volgens de Romeinse "Centuratio". De moestuin ligt aan de rand van de tuin en is gecamoufleerd door de hoge heggen. 

De bomen bevinden zich op de assen van de villa en zorgen ervoor dat het uitzicht naar de horizon wordt gedwongen. Door deze manier van plaatsen wordt ervoor gezorgd dat de tuin, de villa en het landschap aan elkaar worden gelinkt. dit zorgt voor een esthetisch uitzicht. 

Doordat de zichtlijnen van de loggia en de hal ook in de richting van de toegangswegen zijn geschakeld, vallen de villa en het landschap samen in een architectonisch gebouw.

Het exterieur van de villa.

Aan beide kanten van de villa zijn twee eenvoudige zijvleugels gesitueerd. Deze dienen als opslag voor de verbouwde landbouwgoederen en eindigen in een duiventil. De lange zijvleugels zijn een teken van voorspoed en laten het succes zijn van de familie Emo. Bovendien wordt door de twee zijvleugels de bik van de toeschouwer naar het belangrijkste deel van het gebouw geleid, het woongedeelte. Het fronton met beelden benadrukt de gevel en Palladio verheft het middenblok ten opzichte van de andere delen door deze op een sokkel te zetten. De trap is bij villa Emo vervangen door een helling. De treden zijn zo geconstrueerd dat het gebouw als ware wordt opgetild van het landschap. Hierdoor wonen de bediendes nu onder het huis, zullen de ruimtes waarin de rijke wonen niet overstromen en is er een beter overzicht over het landschap. De villa krijgt hierdoor meer status en het lijkt alsof deze het landschap beheerst. 

Het interieur van de villa.

De hoofdruimte van het gebouw is de vierkante hal. Hierin worden feesten, voorstellingen, bruiloften en recepties gehouden. Deze ruimte wordt gezien als het dorpsplein van het huis. De villa staat centraal in het landschap en de hal staat centraal in de villa. 

De plattegrond is georganiseerd volgens de regels in de Quattro Libri. Er zijn 7 verhoudingen tussen lengte en breedte die worden afgeleid van een basisgetal. Dat basisgetal heeft betrekking op de lengte of de breedte van het gebouw. Hierdoor is de hoogte van de ruimtes afhankelijk van de lengte en breedte, wat zorgt voor een compositionele relatie tussen de ruimtes van de villa.

Verhoudingssysteem:

Aan de hand van de afmetingen van verschillende ruimtes hebben we een verhoudingssysteem afgeleid (zie afbeeldingen).

In de linkervleugel hebben we een verhouding geconstateerd van: 4 : 1 : 2 : 1, centraal: 1 : 2 : 3 : 4,5 en tot slot bij de rechtervleugel een verhouding van: 3 : 2 : 1 : 1.

In villa emo vinden we ruimtes van 16x16, 12x16 en 16x27 voet aan weerszijde van de porticus (eveneens 16x 27) en de zaal(27x27).

Het hele gebouw doet zich voor als een ruimtelijke orkestratie van de constantenwaarde 12, 16, 24, 27 en 48. Hier meer over in de blog over muziek.