Week 6 Gastcollege Joop de zwart

Week 6 Gastcollege Joop de zwart
Joop de zwart: organist

In de renaissance waren windmolens gebouwen meeste complexe technologie. Dit waren de meest geavanceerde gebouwen. Dit geeft een beeld over het stadium waarin de techniek verkeert in de Renaissancetijd.

Het onderwijs aan de universiteit in de Renaissance bestond uit de zeven vrije kunsten deze zijn onderdeeld in Quadrium en Trivium, wat men nu zou onderscheiden in Alfa (taalkunde) en Beta(wiskunde).
Trivium:
Dialectia: het zoeken naar waarheid

Grammatica: de kunst van het schrijven

Retorica: de kunst van het spreken

Quadrivium:
Arithmetica ( getallen als zodanig)
Geometrica (meetkunde)
Musica (verhoudingsleer)
Astronomia (sterrenkunde)

Muziek is in de renaissance heel belangrijk.

Muziek: ritmiek, bmp

Definitie snelheid muziek:

Als de muziek sneller is dan de hardslag in rust ervaren we dit als snel. Als de muziek trager is dan de hardslag in rust ervaren we dit als trage muziek.

Maat.

Toon(soort) àoctaaf: c’ àcàC

Halvering van de frequentie naar rechts toe. Bij een  orgel wordt deze halvering gecreerd door de buis steeds de helft korter te maken.

Perfect is goddelijk.

Een kerk is een manifestatie van het goddelijke in steen.

Muziek is de structuur van de kosmos, van alles wat is.

Muziek was in de Renaissance tijd wetenschap.

“Precies zoals de mens naar het beeld van god is geschapen en de proporties van zijn lichaam voortkomen uit de goddelijke wil, zo dienen de maatverhoudingen in de architectuur de kosmische orde te omvatten en tot uitdrukking te brengen.”

“er staat wat op het spel!”

Architectuur is een opdracht.

Renaissance: veel ruimte veel leegte, harmonie.

We ervaren het als harmonieus.

Getallenrijtje: 1, 2, 4, 8

Getallenrijtje: 1, 2, 3, 9, 27  ß heilige 3 eenheid, vader, zoon en heilige geest.

Kosmos als harmonisch geheel

De Muziekstukken die werden geschreven in de Renaissancetijd waren werken voor mensen die waren overleden. Door middel van het uitvoeren van deze muziek stukken probeerde men  om mensen uit het vagevuur te krijgen richting de hemel.

Gregoriaansezang is eenstemmig. Denk aan het chanten van monikken.

Renaissancistische zang is meerstemmig.  In het volgende filmpje beginnen de moniken eerst met eenstemminge zang om vervolgens over te gaan in meerstemmig. Het zijn Latijnse teksten die door het uitrekken van de woorden niet tot nauwelijks meer zijn te verstaan. Dit is echter ook niet de bedoelling van de uitvoering. http://www.youtube.com/watch?v=H15dSNLa-U4

Renaissanceà maniërisme (grenzen worden opgezocht, meer versiering, àbarok (ultieme versiering)  (matheous passion van bach, zo veel mogelijk de luisteraar, bekijker raken/ laten janken)

Het gaat om de gemoedstoestand van de bekijker. Hieronder een typisch kunstwerk uit de barok. Een afbeelding van Maria in een zeer “emotionele” toestand. De meningen over de emotie van Maria zijn verdeeld. Sommige zien een leidende maria waar anderen een “genietende” Maria zien.

Blog: niet Renaissance gebouw Unité d'Habitation

Analyse niet renaissance gebouw: Unité d'Habitation Marseille ontworpen door Le Corbusier

De Modulor
Voordat er verder wordt  ingegaan op de flat van Le Corbusier wordt er eerst dieper ingegaan op de Modulor.

De Modulor is het maatsysteem ontwikkeld door Frans Zwitserse architect Le Corbusier. De term komt van het Franse Modulor wat letterlijk vertaald betekend: proportioneren. Het doel van de Modulor is een wiskundige benadering van de menselijke maat mogelijk te maken waarmee gebouwen afgestemd worden op de maten van een mens.

Met de Modulor probeert Le Corbusier een visuele brug te slaan door tussen het metrische en imperialistische stelsel. Het metrische stelsel is het matenstelsel waar in Nederland mee wordt gewerkt: centimeters, meters, kilometers enzovoort. Het Imperialistische stelsel is het Engelse maat systeem met de: voet, duim, enzovoort. Le Corbusier treedt hiermee in de voetsporen van Vituvius die veel eerder de Vitruviusmens ontwikkelde.

De hoogte van een man met opgeheven arm kan in delen worden verdeeld op punten die zijn positie in de ruimte bepalen: zijn voeten, zijn navel, zijn hoofd, zijn vingertoppen. Deze drie intervallen leveren een reeks uit de gulden snede.

De Modulor bestaat uit twee reeksen, de blauwe en de rode reeks.

Voor de rode reeks pakte Le Corbusier als basis de afmeting van de gemiddelde Europeaan van voet tot kruin: 1,75 meter. Hier is hij later op terug gekomen door de maat aan te passen naar de Engelse voetmaat. Waar hij een lengte nam van 6 voet, 1,83 meter. Door deze waarde herhaaldelijk door PHI te delen kwam hij tot de rode reeks: 183,113,70,43,27…

De (blauwe reeks is gebaseerd op de hoogte van een staande man met opgeheven arm: 2.26 meter.

Bekende werken van Le Corbusier waarin de Modulor is toegepast zijn het klooster van Sainte-Marie de la Tourette, Chandigarh, Notre Dame du Haut, en het door ons te analyseren gebouw Unité d'Habitation. Een van de meest aansprekende voorbeelden is het klooster van Sainte-Marie de la Tourette.

In dit ontwerp van Le Corbusier is iedere slaapcel van een monnik 2.26m hoog is en 1.83m breed. Zoals te zien is op de onderstaande afbeeldingen.

Inspriratie Unité d'Habitation

Unité d'Habitation (la cité radieuse) is een wooncomplex uit 1952 ontworpen door Le Corbusier in samenwerking met de architect-schilder Nadir Afonso. Unité d'Habitation is gelegen in het zuiden van de Franse stad Marseille. Het complex is gebouwd in de periode 1947-1952. De kern van het ontwerp werd door Le Corbusier al in 1925 voorgesteld tijdens een Art Deco-expositie in Parijs, met het Pavillon de l'Esprit Nouveau. Bij zijn ontwerp werd hij sterk beïnvloed door de Narkomfin gebouwen in Moskou gebouwd in de jaren 30 naar een ontwerp van de architect Moisei Ginzburg.

Hieronder een afbeelding van de indeling van een appartement in het Narkomfin building.

Narkomfin building

Het Narkomfin building was tot dan het grootst uitgevoerde project: een betonnen (béton brut) flatcomplex van 18 verdiepingen met 337 appartementen, voorzien van binnengelegen winkelstraten en diverse faciliteiten op de zevende en achtste verdieping. Het complex is 138 meter lang, 25 meter breed en 56 meter hoog. De appartementen nemen twee verdiepingen in beslag. Het dak dient als zonneterras. De architectuur en ontwerp van het gebouw en haar omgeving worden gezien als de basis voor de Brutalisme-stroming.

Brutalisme

Het Brutalisme is een architectuur stroming die is ontstaan vanuit het modernisme. Het Brutalisme kende zijn hoogtijperiode in de jaren vijtig tot en met de jaren zeventig.

Aanvankelijk werd het Brutalisme vooral geïnspireerd door de Zwitserse architect Le Corbusier (vooral in zijn Unité d'Habitation gebouw) en door Ludwig Mies van der Rohe. De term Brutalisme is afgeleid van het Franse béton brut letterlijk vertaald: ruw beton.

Kenmerkend voor de stijl zijn blok-achtige, geometrische en herhalende vormen. Vaak worden de texturen van hout gebruikt om het materiaal te vormen, dat meestal ruw, onversierd beton is.

Brutalisme wordt vaak bekritiseerd omdat het slecht aansluit bij gebouwen in de omgeving.

Visie Le Corbusier

Het originele plan van Le Corbusier was het maken van een stad voor drie miljoen inwoners (Ville Radieuse). Dit waren grote betonnen gebouwen waar tussen een snelweg liep zoals te zien is op de afbeelding. Dit plan van Le Corbusier is nooit uitgevoerd.  Unité d'Habitation is een verschaalde versie van dit idee.

Situering Unité d'Habitation

Het “Unité d'Habitation” flatgebouw is gesitueerd in een groot park “Parc de la Magalone” de hoofdgevels zijn gericht op het oosten en westen. Vanwege de koude wind waaraan hij onderhevig is is de hele noord gevel gesloten. Het gebouw is 165 meter lang, 24 meter breed en 56 meter hoog. 

De ontwerpregels van Le Corbusier
Le Corbusier ontwerpt volgens zijn vijf zelf opgestelde ontwerpregels:

·         Les pilotis: het gebouw moet van de grond verheven worden

·         Le toit-jardin: het platte dak wordt als buitenruimte ingericht

·         Le plan libre: vrije indeling op elk niveau dankzij het skelet

·         La façade libre: de gevels zijn niet dragend

·         La fenêtre en longeur: het horizontale bandraam

Ontwerpregels toegepast op Unité d'Habitation.

Les pilotis:

Het gebouw staat op pilaren, wat er voor zorgt dat de horizon niet wordt vervuild. Het is mogelijk om onder de flat door te kijken. Tevens  creëert de ruimte onder het gebouw plek voor parkeergelegenheid en circulatie van voetgangers. Enkel de entree hal met de liften en het conciërge gedeelte bevind zich op de begane grond.

Le toit-jardin:

Het dak is toegankelijk voor de bewoners er is zelfs een zonterras ingericht inclusief een zwembad voor de kinderen.

Le plan libre:
De plattegronden zijn vrij indeelbaar, er zijn vides in de woning (in het Frans duplex genoemd) dit kan allemaal worden gerealiseerd dankzij het betonnen skelet.

La façade libre:
Doordat de constructie van het gebouw wordt gerealiseerd door palen kan le Corbusier de gevel vrij indelen.

La fenêtre en longeur:

Er lijken in dit ontwerp geen bandramen te zijn toegepast.

Indeling gebouw

Het plenum onder de eerste verdieping bevat de airconditioning, lift machines en diesel generatoren.  Het gebouw biedt de ruimte voor 337 appartementen van 23 types variërend van vrijgezellen appartementen tot gezinnen met 8 kinderen. 

De appartementen zijn verdeeld in paren over drie etages en worden verbonden door vijf gangen. Dit worden de interne wegen genoemd, een op elke derde verdieping. Ze lopen over de lengteas van het gebouw

Elk appartement bestaat uit twee verdiepingen verbonden door een trap de woonkamer heeft een hoogte van 4.80m en bestrijkt dus twee verdiepingen.  Een groot raam van 3.66 x 4.80m geeft uitzicht op het landschap.  Langs de interne weg op de 7^e en 8^e verdieping is een winkelcentrum,  ook is hier het hotel gedeelte van het gebouw te vinden. De 17^e etage, gelijk de laatste etage biedt ruimte voor een crèche. Van hieruit kan naar buiten gelopen worden waar een dakterras inclusief klein zwembad te vinden zijn. Tot slot is er een gymzaal geplaatst.

De Modulor toegepast op  Unité d’Habitation

De appartementen bij Unité d’Habitation zijn hart op hart 4,19 meter breed. Deze breedte wordt verkregen door een kamerbreedte van 3,66 meter en een muur van 0,53 meter te gebruiken beide waarde zijn afkomstig uit de blauwe serie.

De hoogte van elke verdieping is 2,26 meter de hoogte van een persoon van 1,83 meter met uitgestrekte arm.

De gang die over de lengteas van het gebouw loopt is 2,96 meter breed is Afkomstig uit de rode serie.

In de onderstaande tekening zijn de verhoudingen van de Modulor. 

plattegrond complete gebouw Unité d'Habitation

Dak van  Unité d'Habitation.

Verhoudingen tabel. 

Plattegrond appartement

Doorsnede appartement

Analyse Villa Emo

Hieronder volgt een schematisch weergegeven analyse van de Villa Emo van Palladio.

Allereerst een vogelvlucht van de Villa Emo

Onderstaand is het landschap weergeven op een 2D-tekening.

Gelijk zichtbaar zijn de twee assen, die het gebouw in het hart doorkruisen. Deze assen gebruikte men om het 'oneindige' te laten zien. Een 2D-weergave is hieronder schematisch weergegeven.

Zoals aangegeven heeft de villa een verticale en een horizontale as. De horizontale diende naast het oneindige te laten zien, ook de toegang voor de werknemers die de familie Emo in dienst had. De verticale as werd gebruikt voor hoogstaand bezoek voor de familie Emo. 

Hieronder staan de verticale en horizontale looplijnen aangegeven.

En dan nu de villa zelf. Villa Emo is volledig opgebouwd uit verhoudingen, deze verhoudingen hebben wij getracht te achterhalen en zijn schematisch weergegeven in onderstaande afbeelding.

Zoals te zien hield Palladio zich aan een aantal verhoudingen; 1:1, 1:3, 2:3, 5:3

Om niet alleen de plattegrond te analyseren hebben we ook een schematische weergave gemaakt met de hoogte erbij, deze staat hieronder. Ook hier heeft met met de hoogte rekening gehouden met de verhoudingen en proporties.

Het tot stand komen van de plattegrond van Villa Emo hebben wij getracht schematisch weer te geven in het volgende stappenplan. 

1. Een vierkant

2. Aanvullen met een zelfde maat vierkant

3. Vanaf het middelpunt van deze twee vierkanten een cirkel tekenen die de hoeken van de vierkanten net aanraken.

4. Verleng het middelste horizontale lijntje totdat deze de cirkel aanraakt, doe dezelfde lengte met de andere horizontale lijnen. Je hebt nu zes vierkanten. 

5. Maak het vierkant links- en rechtsonder op verhouding 1:1 

6. Trek een lijn door vanaf de in stap vijf verkregen vierkanten door te trekken naar elkaar

7. Teken in de nieuwe rechthoek een vierkant met verhouding 1:1, links uitgelijnd.

8. Herhaal stap 7, nu rechts uitgelijnd.

9. Verleng de rechthoek die je door de stappen 7 en 8 hebt gekregen tot het middelpunt van de villa.

Blog week 7: Louis Kahn Yale Centre for British Art

Aantekeningen week 7 Gastcollege Gie

Architect: Louis Kahn .

Gebouw: Yale Centre for British Art.

Begrippen die van toepassing zijn op Yale Centre for British art

Driedimensionale structuur

Helder en eenvoudig

Complex en genuanceerd

Stramien

Stramien 10:6  = 5:3 ligt dicht bij de verhouding van de gulden snede

Hieronder een afbeelding die duidelijk het stramien weergeeft.

De afmetingen van het gebouw zijn 200 bij 120 voet (5:3). Dit betekend dat elk vierkant 20 bij 20 voet is. Het toepassen van deze vierkanten is gedaan volgens het Kartiaans systeem.

Het grondplan is onderverdeeld in ruimten met een breedte van 20 voet en een hoogte van 12 voet. Dit is weer een verhouding van 5:3.

Onderste laag vierkantjes door de helft . winkelpuien die zijn ook weer 5:3.

Stramien:            zuivere vorm geometrisch concept.

                                Structurele constructieve ruggengraat.

                                Middel om ruimte te vormen en te scheiden.

In het interieur is het stramien duidelijk leesbaar.

Eerlijke constructie:

Kolommen worden dunner per verdieping naar boven. Dit omdat de kolommen minder hoeven te dragen.
De eerlijke constructie wordt ook weergegeven door het gebruik van materialen. De betonnen constructie is duidelijk zichtbaar, door het gebruik van hout voor de scheidingswanden. De betonnen constructie waar het dak op rust is ook zichtbaar en wordt esthetisch gebruikt zoals te zien is in de onderstaande afbeelding.

Compressed space

Vestibule: narthex dit komt uit religieuze ruimte, lage voorruimte. Dan grootte ruimte (compressed space). Dit wordt toegepast om goddelijkheid uit te stralen.

De ingang heeft een laag plafond. Vervolgens kom je uit in de grote zaal.

De dikke kolommen op de beganegrond vergroten tevens het compressiegevoel.

 

  

 Klassiek en moderniteit combineren.

Modern: asymmetrie, in balans in plaats van harmonie, ingang staat schuin op het kruis is niet klassiek. Dit creëert tegenstellingen in het gebouw.
Louis Kahn brengt harmonie terug.

Normaal is er in een religieus gebouw, een hoogtepunt, hier twee. De twee hoogte punten zijn de atria.

Tussen deze twee atria is geen geen symmetrie, maar wel evenwicht.

De twee atriums (duidelijk zichtbaar op de plattegrond waar het stramien in staat met het cijfer 3 lijken verschillend van grote. Namelijk in de verhouding 2:3. Echter door de cilinder in het grotere atrium wordt de ruimte geërodeerd. Eroderen betekend: dat de Kolom de ruimte aantast. Hierdoor worden de twee atriums toch als even groot ervaren en niet 2:3 dit creëert een spanning. De beschouwer vraagt zich af: “zijn ze nu wel even groot of niet.”

Symbose = samenwerking.

De aanzichten van het gebouw verschillen. Er is een aanzicht met perfect symmetrie aan de buitenkant. Een ander aanzicht niet.

Links duidelijk de symetrie van de gevel zichtbaar, rechts de asyemetrie door middel van het plaatsen  van het glas. Louis Kahn creeert hier een tegenstelling, klassiek vs modern. Op de buitenkant van de gevel is ook goed de verhouding 5:3 te zien. De breedte van het betonskelet ten opzichte van de hoogte. De stalen panelen tussen deze betonstructuur gaan hier echter weer tegenin.

 

Served & Servaint spaces.

Louis Kahn creeert vensters met een verhouding van 5:3 tussen de betonnen palen constructie. Deze vensters maken een relatie mogenlijk tussen twee schilderijen. Links (serving) zien we een kasteel en in door het venster zien we bijvoorbeeld de Hertog (served) die in dit kasteel woont.

Louis Kahn creert ook open plekken in het musuem om landschappen te tentoon te stellen en meer geslotere plekken om bijvoorbeeld  portretten ten toon te stellen.

Grieks kruis

Door de kolommen die langs de stippellijn staan  weg te laten creert Louis Kahn een grieks kruis. Overigens kent het kruis net geen twee of vier symetrieassen. In de breedte is het kruis 40 voet smaller.

Pastorale: natuurkundige landschappen niet te ingericht geen klassieke tuinen

Modernisme: gevel laten vormen door functies die er achter zitten.
Le Corbusier vs. Louis Kahn

Le Corbusier: gebouw op palen zodat men er onderdoor kan lopen.

Louis Kahn: gebouw laten verankeren met grond.
Doordat de klommen zo dik zijn 

Blog college week 7: Dom Hans van der Laan(DHL) de Bossche school.

De Bossche school

DHL: Is een echte modernist, een functionele architect. Geen gebruik van ornamenten

Zijn ontwerpen ontstaan niet visueel. Een ontwerp begint dus niet met schetsen.

Het is geen artiestenwerk maar gewoon goed bedacht.

DHL is de grondlegger van de architectuurstroming de Bossche school. 

Absolute maten komen niet meer uit een goddelijk systeem. Spreekt nog wel van een toonzetting van muziek maken met de natuur. Het gaat er om dat je verschillende geluiden hoort in je gehoor. Vanuit deze menselijke maatsystemen maakt DHL maatsystemen.

Meeste modernisten maken “knip” in de tijd. Hiermee wordt bedoeld dat ze net doen alsof het verleden niet bestaat.

Modernisten vinden de wereld opnieuw uit.

DHL gaat kijken naar andere culturen (Mexico) ter inspiratie.

Definitie DHL over ruimtes:

Ruimtes worden afscheiden met massa en ruimtes worden onderscheiden door massa.

De vader van DHL was ook een architect, de kleine DHL mocht vaak mee naar de bouw en was geïntrigeerd door het betonstortingsproces. Met name de zeef die werd gebruikt om stenen voor beton te filteren de te gebruiken stenen vallen door de zeef en de te grote stenen blijven erop liggen.

DHL was geïnteresseerd in het steentje wat precies zo groot is de maas van de zeef zelf.

Bestaat niet “een limiet.”

DHL Zoekt naar maten die je met je verstand kan onderscheiden deze vind je niet in de natuur.

DHL wil Verhoudingen vastleggen waardoor er een gamma van tonen ontstaat.

Zo moet er een gamma zijn van groottes. Dit wordt het plastisch getal.

Je beperkt hiermee de maten van het gebouw. De andere maten zijn vals en wil je niet gebruiken.

“Gebouw krijgt een verstaanbaarheid”.

“Ruimte is gebaseerd op wat je als mens kunt onderscheiden in groottes”.

“Vanuit het waarnemen van de mens komt er een systeem”.

Je kan 36 vormen maken met het maatsysteem van DHL.

Het gaat in de architectuur om de delen waaruit het gebouw bestaat, met elkaar samen te brengen. Breedte van een muur en een kolom moet samengaan met de maten van de ruimte. En dit weer samengaan met de natuur.

Blanke vormen: Hierop zijn alle grote zalen op gebaseerd. Zo zijn ook de Stonehenge gemaakt. Dit ze vormen zijn al bekend in de oudheid. Fijne volumes om in te verblijven.

Volumes kun je samenbrengen

Volumes gaan liggen, zitten en staan.

Video Bossche school : in beeld, 5min film

http://vimeo.com/21158923#at=0

Dom is de titel van een priester

De architecten die de theorieën van DHL aanhangen worden Bossche school architecten genoemd.

De ideeën van DHL over architectuur vormen de basis van de Bossche school.

Als waarnemer (mens) heeft de aarde zelf geen vorm. Alles is plat. Als je er een stuk uit haalt dan heeft dit direct een vorm. Om vervolgens ruimtes af te scheiden moeten er meerdere volumes worden toegepast aan alle kanten (muren). DHL zegt: nergens in de natuur vind ik iets waar ik een ruimte homogeen mee kan afscheiden. Dus moet er altijd vormen met elkaar worden verbonden: construeren”. Dat noemt hij de techniek van het bouwen: samenvoegen van vormen. Deze ontrokken vormen van de aarde worden bepaald door de architect. Hier begint de leer van DHL het bepalen van de maten van deze volumes “massieve uitgebreidheid.”

DHL bedacht het volgende experiment:

Stap1: Knip een aantal vellen papier door midden. Bij het doormidden knippen van deze papieren blijkt dat men meestal 1/25^ste van het midden af zit. Deze 1/25^ste is volgens DHL het kleinst mogelijke verschil dat een mens kan waarnemen tussen twee grote. Dit vel papier kan overigens ook vervangen worden door een touw. Als mens ervaren we de twee stukken touw of vellen papier als grofweg even groot. Er is natuurlijk wel verschil zichtbaar als we deze vierkantjes of stukjes touw naast elkaar leggen. Op http://www.morphothek.de/messungwahrnehmung.htm kan je dit zelf ervaren.

                Stap2: Pak 36 vierkantjes en laat deze allemaal 1/25^ste in grote verschillen (vier procent) om deze vervolgens door elkaar te husselen. Deze worden gerangschikt  in groepen van vijf groepen van zeven vierkantjes. Hierdoor blijft er één vierkantje over. Deze vormt de eerste groep tevens wordt er nog één groter vierkant aan toegevoegd Het grootse vierkantje van elke groep noemt DHL een drempelmaat. Er zijn in totaal zes drempelmaten. De verhoudingen tussen deze vierkantjes noemt DHL het plastisch getal. Er worden vervolgens worden er nog twee vierkantjes toegevoegd, een allerkleinste en een allergrootste in de zelfde verhouding natuurlijk. Waardoor er acht vierkanten ontstaan.

Afbeelding van de Morfotheek

Dit matenstelsel is de basis voor driedimensionale vormen die DHL toepast in de Bossche school. Dit matenstelsel van blokken heet de Morfotheek. Hiernaast is een afbeelding van de Morfotheek. De meeste Bossche school architecten hadden echter allemaal hun eigen blokkendoos.

DHL heeft het Plastisch Getal ook wiskundig benaderd. Deze benadering lijkt op die van de Gulden Snede. Het grote verschil is dat de Gulden Snede uitgaat van twee dimensies en omdat architectuur driedimensionaal  is heeft DHL er voor gekozen om het plastisch getal te baseren op drie dimensies. Hiervoor is de volgende formule   wat op te lossen is als 

Citaat Wikipedia: “Het plastisch getal is de limiet van de verhouding van twee opeenvolgende termen in de rij van Padovan en de rij van Perrin. Het staat tot deze reeksen in dezelfde relatie als de gulden snede tot de rij van Fibonacci en de zilveren verhouding tot de Pellgetallen. Het plastisch getal is tevens het kleinste Pisotgetal.

Zoals de gulden snede uitgedrukt kan worden als kettingwortel met vierkantswortels, zo laat het plastisch getal zich schrijven als kettingwortel met derdemachtswortels:”

  

Plastisch getal toegepast DHL begint bij de kleinste maat: dit zijn de wanddiktes. Dit noemt men de begineenheid. Alle opvolgende groottes zijn aan de wanddikte gerelateerd.  Waar de wanddikte kan worden gezien als “1” dan volgende maten in volgende verhouding:  4:3, 7:4, 7:3, 3, 4, 16:3. De dikte van de wand bepaald ook de dikte van de kolom. 

Vanuit deze dikte wordt de breedte van de kolom bepaald.

Twee kolommen samen met de balk erboven vormen een travee.

De herhaling van de travee vormen samen een muur.

De muren samen vormen een galerij.

De galerij vormt samen met een andere galerij een zaal.

Deze verhoudingen gaan door tot en met het atrium en de gebouwen er omheen. DHL maakt de vergelijking met de muziek. De verhoudingen vormen een symfonie. Dit heeft een sterke verwantschap met de Renaissance. Tot slot heeft DHL willen waarschuwen dat een te letterlijk en gemakkelijk gebruik van deze verhoudingen kan leiden tot inhumane gebouwen.

De Gulden proporties in Villa Emo

Gulden proporties in Villa Emo

Een van de geweldige villa´s uit de tijd van de Renaissance is wel Palladio´s Villa Emo in Fanzolo, Noord-Italië. Deze villa die gebouwd is in 1550 was Lunardo Emo’s droom om een plekje te hebben voor zijn familie in een van de mooie stukjes grond die Italië rijk is. Palladio’s methode van harmonisatie van gebouwen met hun fysieke omgeving lenen zich uit om landelijke tradities en tevens die van de lokale boerderijen te gebruiken. De massale zuidelijke oprit bijvoorbeeld fungeert als een dorsvloer, waar graan kan worden verspreid en in de zon kan gaan drogen. Palladio heeft een aantal klassieke regels voor gebouwen opgenomen uit de tien boeken van ‘De Architectura’ door de Latijns-theoreticus Vitrivius.

Geleerden zoals Rudolf Wittkower hebben gewezen op de nummers 12, 16, 24, 27 en 48 in de voorwaarden voor muzikale harmonie. Tijdens de Renaissance, Alberti herleefde deze oude theorieën van Vitrivius, Plato en de Pythagoreeërs, het vertalen van de muzikale harmonie tot ruimtelijke harmonie door gebruik te maken van verhoudingen en proporties. De ratio’s werden architecturale regels voor het orkestreren van een villa.

Het uiterlijk van de muzikale verhoudingen in Villa Emo weerspiegelt de Renaissance zoektocht naar orde in de structuur en harmonie in maat.

Ondertussen komt ook de Gulden snede terecht in de Villa Emo, waarvan gemeten tekeningen suggereren dat Palladio wiskunde verhoudingen dienst liet doen door middel van een consequente toepassing van geometrische technieken. De Gulden snede geldt op het hele plan, in de hoogte, als proporties in het centrale blok als de plaatsing van individuele ramen en deuren.

Een geometrische analyse van de Villa Emo door Mario Zocconi en Andrzej Pereswiet Soltan laat zien dat het plan van het centrale blok niet geheel perfect vierkant is, maar in verhouding staat tot een cirkel die twee kleinere vierkanten inschrijft.

Een geometrische analyse op basis van de 1972-enquête van Villa Emo door Mario Zocconi en Andrzej Pereswiet Soltan blijkt dat het plan van het centrale blok niet perfect vierkant,

Blog college Week 6: Alberti en kerken in de Renaissance

Week 6 aantekeningen: Alberti Renaissance

Zoektocht naar absolute waarden.

Het probleem van de kerkbouw in de Renaissance was dat men verschillende aspecten uit historie wil samenbrengen.

Renaissance: absoluut, over de tijden heen, probeert fusie te maken van alle tijden, om alles tot een kosmische eenheid te brengen.

Hedendaagse architectuur: functioneel, modern

Sommige architecten in de Renaissance breken met het religieus wereldbeeld.

Andere: lastig, ze houden geen rekening met de liturgie

Liturgie: het geheel van voorgeschreven gebeden, ceremoniën en handelingen die een eredienst uitmaken. Zo spreekt men bijvoorbeeld over de katholieke liturgie, de oosterse liturgie, etc.[1]

Hiërarchie verandert, door de centrale kerk.

Alles moet tot eenheid komen. Dat is wat telt, niet de  hiërarchie.

Men vraagt zich af is deze Architectuur Heidens of Religieus?

De kerken komen tot stand door de verhoudingen, deze verhoudingen haalt men uit de natuur. Men maakt studies van de natuur.

Cirkel is volmaakt: oneindig, centraal, afstand tot middelpunt tot rand altijd even groot.

Totaalbeeld religie: proporties, Details, decoratie.

                Cultus van geest ?

                Aanwijzingen voor een goed leven.

                Hoge ramen: geen inmenging! Niets dan hemel!

Voorbeeld zit in de hemel, je moet afgezonderd worden door het aardse, dus geen lage ramen.

Basis gedachten met de figuren.

Cirkel	Vierkant
Hemel	Aarde
Oneindig	Eindig
Niet manifest(niet aanwezig)	Manifest
Essentie	Ding
Interne oorzaak(kijken naar harmonie)	uitwendig effect (waar maak je de schoonheid mee?
Allesomvattend	wat omvat wordt
Centrum	vier richtingen
God	(Mens)

Alberti vs. Palladio.

Palladio : meer versieringen;

Alberti: eenvoudiger, sober de vorm is samengesteld uit allemaal dingen, maar is een ding; versieringen leiden hier van af (hij is moderner);

Halve cirkel = hemelgewelf krachtige vorm(constructief);

Cirkelvormige ruimte met koepel erop;
Vol met proporties, cassettes (aantal) maar ook verhoudingen;

Tempel moet worden samengebracht worden met kerk, integrerenàeenheid

Om eenheid te creëren (atico).

Cirkel en vierkant integreren : achthoek, cilinder.. trommel (cilinder), koepel (halve bol = hemelgewelf), Grieks kruis.

http://www.aboutscotland.com/harmony/prop2.html <-- info over Alberti.

Problematiek Alberti:
Kerk moet vrijstaan, midden op een mooi plein, op een sokkel verheven.

Geen bogen,  streng entablement, wit, geometrisch patroon, hoge ramen, muziek en harmonie

Pantheon: vloertegels, fusie vierkant en cirkel

Muur architectuur maken(basiselement Romeinen), en architectuur van zuilen(basiselement Grieken) samenbrengen.  ètriomfboog . Je snijdt in de muur een boog. De zuil wordt als sokkel voor een beeld.

Alberti vind dat dit niet samengaat.
Uitgesneden vlak zuilen. Vierkante zuilen zijn al beter want deze corresponderen met het vlak.

De zoektocht van Alberti naar eenheid in chronologische volgorde van zijn ontwerpen.

S. Fancesco Rimini (1447 - 1450..)

Boog zuilen die worden opgetrokken (verheven) met daarachter een kleiner vlak wat

                Zijkant met muur architectuur.

Santa Maria Novella(1448-1470)

                Pilasters krijgen grotere rol in de boogarchitectuur.

                Gotische puntbogen (niet renaissancistisch).

Gevel wordt tot eenheid gebracht in een vlak(masker “om de boel aan elkaar te breien”)
pilasters verder ingewerkt, en laten doorlopen voor eenheid

  

Sant Andrea Mantua

Vergelijkbaar met San Sebastiano.

Verschillende grootte van zuilen worden tot eenheid gebracht in de gevel.

Kantwerk/Haakwerk om eenheid te zoeken.

Opengebroken gevel, 3-dimensionaler dan San Sebastiano?

Zelfde figuren in het dakvlak komen steeds terug, ook in aantal cassettes.

San Sebastiano

                Boog gaat door (geïnterpreteerd op Romeinse boog die in Avignon staat).

                Fusie met muur en boog architectuur.

                Helaas aantal keer verbouwd en voldoet niet helemaal meer aan de originele plannen.

     

De Renaissancistische kerk samengevat:

Tempelboog + triomfboog komt samen.

Oud kerk.

Tempel: gesloten volume

Tempieto kerk vleesgeworden manifestatie van Renaissance

---

[1] http://nl.wikipedia.org/wiki/Liturgie

Blog college Week 3+4: verhoudingen Palladio en villa Emo

Week 3+4 aantekeningen: verhoudingen Palladio en villa Emo

Proportiesystemen

Aristoteles: Een classicistische schepping is een geheel met een begin, midden en einde, of een ordelijke schikking der delen. Dat is Taxis.

Zuilen: Dorisch - Ionisch - Korintisch - Toscaans

Deze zuilen zijn zeer belangrijk in de classicistische architectuur. Ze geven namelijk de maat aan van het gebouw.
Zoals op de afbeelding hiernaast te zien is zijn de zuilen ook volgens de proportieleer ontworpen.

Palladio verjongt ook zijn kolommen naar mate het gebouw hoger wordt. Dit betekend dat de kolommen dunner worden omdat ze minder massa hoeven te dragen (tektoniek)

Ruimte tussen zuilen: 1,5 tot 3 meter

Ionische zuilen zijn ranker/dunner dan de Dorische.

De Dorische zuil is gebuikt.

De proporties zijn dusdanig belangrijk dat er vaak “rest-ruimtes” ontstaan, hierin kunnen dan trappen.

Proporties

Hieronder een afbeelding van de ideale verhoudingen van Palladio. Deze verhoudingen zijn terug te vinden in de oppervlaktes van de kamers, de gevelindelingen, de openingen in de ruimtes en de inrichting van het landschap rondom de villa.

Gebouw: functioneel, schoon, en in harmonie

Het idee: alles is een dus niet alleen schoonheid, alles moet meedoen. (harmonie).

Gebouwen zijn volgens de modernisten misschien niet functioneel maar dit is te bagatelliserend. De villa’s van Palladio waren voor de tijd juist sober. De gevels werden slechts afgestuct, de villa’s kenden een economisch materiaal gebruik. Het aantal ornamenten werd beperkt. Daarentegen zijn de binnenmuren vol met fresco’s.

 

Palladio probeert zijn ontwerpen de zichtlijnen dusdanig te ensceneren dat het zicht oneindig is. Dit versterkt hij met bomen galerijen die tot de boven de hemel rijken. Na de Renaissance volgt de  Barok. De Barok is een nieuwe periode waarin stijlen en opvattingen veranderen. Deze periode bevindt zich in de 17^e en in eerste helft van de 18^e eeuw.  Men ontwerpt “mooie” gebouwen waar men op kan uitkijken in tegenstelling tot de oneindige zichtlijnen. Rondom deze villa’s creëert Palladio een arcadisch landschap: 1) Boers 2) Herderlijk 3) Idyllisch 4) Landelijk 5) Naïef 6) Pastoraal 7) Semitische taal.

De werken van Palladio zijn: mooi, gracieus en duurzaam.

Duurzaamheid: uitvinden van schoonheid, universeel, dit gebouw is goed, en zal dus ook altijd goed zijn.

                                                                                                                                              

De villa’s van Palladio hebben een primaire plek in het huis: vanuit hier de natuur bekijken, je staat als mens centraal in je huis centraal in de natuur. De villa de stad en de stad is de villa

Trappenhuizen zijn ondergeschikt.

Andere kenmerken zijn: Makkelijk te herkennen hoofdmassa, tempelfront met daarboven het familiewapen, Symmetrieas, Loggia’s en de grote hal centraal(het grote rode vierkant 1:1), woon en slaapkamers aan weerszijden en hiertussen de trappen en kleinere logeerkamers. Toegepast op villa Emo.

Water management

De Venetiaanse villa’s staan op de weg naar China, langs de zijderoute van Marco Polo. Dit zorgde voor voldoende handel.

In de vijftiende eeuw kende men nog geen waterleidingen maar er was voor die tijd wel een geavanceerd irrigatiesysteem. Dit systeem hield in dat elke villa in de regio twee uur lang per dag water kreeg om het landgoed te besproeien.

Verdeelpunt irritatie.

Palladio heeft bij het ontwerpen van de villa destijds al rekening gehouden met de irrigatie. Deze irritatie was belangrijk omdat er op de landerijen van de boerderijen vaak gewassen werden verbouwd. Achter Villa Emo bevind zich in het midden van het erf een stromend watertje wat tevens een esthetische functie heeft.

 

Betekenis en oorsprong van getallen en verhoudingen van de Renaissance

Hieronder een overzicht van de betekenis van 1, 2, 3, en 4 punten.

 

1+2+3+4 = 10

10 is daarmee een goddelijk getal, tien is alles.

Alles heeft een getal.

1= rede, 2= mening vrouwelijk, 3= harmonie, 4= rechtvaardigheid, 5 = huwelijk, 6 = schepping

Triangulaire getallen:

Getallen die met puntjes een driehoek vormen.

1 ,3, 6, 10

Vierkantsgetallen

Vierkantsgetallen (je telt hier het aantal puntjes wat erbij komt dus bij 4 punten die een vierkant vormen pak je het getal 3, je begint wel met 1).

1,3,5,7

Daarmee wordt oneven aan regelmaat gekoppeld (vierkant).

1 staat tot 1 (1,3 rode puntjes toevoegen)         : oneven, Regelmatig, man, orde, hemel, geest

1 staat tot 2 (2,4 rode puntjes toevoegen)         : even, onregelmatig, vrouw, chaos, aarde, lichaam

3 staat tot 3 (5 rode puntjes toevoegen)             : oneven, Regelmatig, man, orde, hemel, geest

4 staat tot 3 (6 rode puntjes toevoegen)             : even, onregelmatig, vrouw, chaos, aarde, lichaam

4 staat tot 4 (7 rode puntjes toevoegen)             : oneven, Regelmatig, man, orde, hemel, geest

 

Hierboven drie afbeeldingen van de reeks van Fibbonaci. De reeks van Fibbonaci is een afgeleide van de gulden snede. De verhoudingen zijn terug te vinden zijn in de natuur terug te vinden in een slakkenhuis en een in zonnebloem.